Er zijn heel wat manieren om aan je behoefte aan elektriciteit te voldoen. We noemen hier de meest gangbare:
Elektriciteit uit de muur
Elektriciteit in Europa: het is nog al wat gehannes. Niet alle landen gebruiken de Eurostekker. Afwijkende landen zijn Engeland, Denemarken, Zwitserland en Italië. In sommige landen worden meerdere systemen door elkaar gebruikt. Handig dus als je tevoren op de hoogte bent en je voorzorgsmaatregelen kunt treffen. Op deze site vind je alle details (wereldwijd).
of uit de laadpaal op de camping
Ook de elektriciteit voorziening op campings is niet uniform. Op deze site vind je informatie omtrent de verwarrende situaties die je aan kunt treffen op de campings in Europa. Maak het jezelf gemakkelijk en koop een aantal verloopstekkers.
Of uit de inverter
Als je niet heel veel behoefte hebt aan 230 Volt, dan kan je op je normale huishoudbatterij(en) een lichte inverter aansluiten. Deze vormt de 12 Volt gelijkstroom om tot 230 Volt wisselstroom. Daarbij treedt echter wel veel verlies op en je bent echt beperkt in de hoeveelheid stroom die je uit je batterij(en) kunt trekken. Mede omdat loodbatterijen nou eenmaal niet zo diep ontladen kunnen worden. Beter ben je dan af met Lithiumferrofosfaat batterijen, ook wel met LiFePO4 aangeduid. Die kunnen veel verder ontladen worden en je trekt er dus neer vermogen uit, dan uit een loodbatterij met het zelfde Amperage. Ze zijn ook nog eens een stuk lichter dan loodbatterijen, dus het scheelt ook in gewicht.
Op een zwaardere LiFePO4 batterij kun je dus ook een zwaardere omvormer aansluiten, als je een grote behoefte aan 230 Volt hebt. Weet dat een omvormer (ook als je er niets op aansluit) altijd wat stroom verbruikt. Je noemt dat ‘lekstroom’. Zet hem dus uit, anders is je batterij misschien ineens leeg.
Vergeet overigens ook niet om voldoende capaciteit aan zonnepanelen erbij aan te schaffen voor het bijtanken van je accu’s!
Of uit de Portable PowerStation
In plaats van een LiFePO4 en een inverter kun je ook een Portable PowerStation aanschaffen met vaste of opvouwbare zonnepanelen. In zo’n PPS zit de inverter al ingebouwd. Voordeel is dat de PPS niet ingebouwd zit en je hem dus mee kunt nemen in de auto, of thuis kunt gebruiken in de tuin. Nadeel is in de camper, dat hij – naast je huishoudbatterijen – extra ruimte inneemt.
Hoe zit het ook al weer?
Veel mensen hebben moeite met het begrijpen van de eenheden die bij elektriciteit horen. De wetten van elektriciteit zijn complex. Maar het lijkt in feite erg op water en dat begrijpen mensen vaak wat makkelijker.
Spanning, stroom en weerstand
De drie meest fundamentele componenten van elektriciteit zijn spanning, stroom en weerstand.
SPANNING kun je je voorstellen als de druk die water door de slang duwt. Het wordt gemeten in volt (V).
STROOM is dan als de doorsnede van de slang. Hoe wijder, hoe meer er doorheen stroomt. Het wordt gemeten in ampère (I of A).
WEERSTAND is als een knik in de slang dat de stroom vertraagt. Het wordt gemeten in ohm (R of Ω).
Spanning, stroom en weerstand zijn aan elkaar gerelateerd. Als je er een in een circuit verandert, veranderen de anderen ook.
Meer specifiek is spanning gelijk aan stroom vermenigvuldigd met weerstand (V = A x Ω).
Denkend aan water, als de knik in de slang steeds meer buigt, is het alsof je de diameter van de slang verkleint. Als de druk gelijk blijft, stroomt er minder water.
Je kunt het ook op deze manier bekijken:
Vermogen en energie
Tot nu toe hebben we het alleen gehad over wat er door de slang / draad loopt. Vermogen is als het volume water dat uit de slang stroomt, afhankelijk van een bepaalde druk en specifieke diameter. Elektrisch vermogen wordt gemeten in Watt (W). Watt kun je berekenen als Spanning maal Stroom (of ‘druk’ maal stroomsnelheid bij het water. (Watt = Volt x Ampère). Je stopcontact bij je thuis levert 230 Volt bij maximaal 16 Ampère, Dat is dus maximaal 3680 Watt.
Uiteindelijk wil je wat met die stroom DOEN. Hoeveel je er mee kunt doen noemen we energie. Energie is als het meten van het volume water dat door de slang is gestroomd gedurende een bepaalde periode, zoals het vullen van een emmer van 10 liter in een minuut. Elektrische energie die je hebt verbruikt, wordt je stroomrekening uitgedrukt in (kilo)wattuur (Wh / kWh). Als je een half uur gestofzuigd (of stof gezogen) hebt en het vermogen van het apparaat is 1000 Watt, dan heb je dus 1000 Watt x een half uur = 500 Wattuur afgenomen.
Elektrische energie wordt vaak verward met elektrische stroom, maar het zijn twee verschillende dingen: vermogen meet capaciteit en energie meet levering.
Stroomsoorten en -bronnen
Gelijkstroom
Gelijkstroom is vergelijkbaar met de normale stroming van water in een slang – het stroomt in één richting, van de bron naar het einde. Batterijen en accu’s leveren gelijkstroom. Zie ze maar als waterpompen die water door een slang laten circuleren die in een gesloten lus terug naar de accu loopt. Onderweg kan het water dan wat vermogen leveren. Huishoud accu’s in campers worden uitgedrukt in ampère-uren of (kilo)wattuur.
Wisselstroom
Wisselstroom is alsof het water vele malen per seconde heen en weer stroomt in de slang. Het aantal maal wordt uitgedrukt als Hertz (Hz). Het stroomnet in Nederland is wisselstroom en wisselt 50x per seconde (50 Hz). De vergelijking met de waterslang gaat hier helaas een beetje mank. Wisselstroom wordt gemaakt door generatoren.
Transformatoren en inverters
Transformatoren zijn als het gedeeltelijk vasthouden van je duim over het uiteinde van de slang om het water verder te laten spuiten. Het watervolume (vermogen) blijft hetzelfde, maar de druk (spanning) neemt toe naarmate de diameter (stroom) afneemt. Dit is precies wat transformatoren doen in het elektriciteitsnetwerk. De elektriciteit kan verder reizen met minder verliezen omdat de weerstand de elektriciteit (het water) niet belemmert wanneer de stroomsterkte lager is (slang met kleinere diameter). Transformatoren werken alleen met wisselstroom. Het vermogen om elektriciteit over grote afstanden te verplaatsen is de belangrijkste reden dat wisselstroom een eeuw geleden gelijkstroom versloeg.
Inverters doen wat anders: Zijn zetten gelijkstroom om in (vaak veel sterkere) wisselstroom. In de camper heb je inverters van 12 Volt gelijkstroom naar 230 Volt wisselstroom. Dat omzetten kost energie en er is dan ook veel verlies van vermogen in de vorm van warmte. Inverters kunnen dan ook behoorlijk eet worden.
Als je alleen je laptop op wilt laden verspil je dus veel energie door eerst 12 V naar 230 V wisselstroom om te zetten en vervolgens die 230 wissel weer met een lader naar 36 V gelijk om te zetten. Dan kan je beter 12 V gelijk met behulp van een zogenaamde step-up transformator omzetten naar 36 V of 60 V of wat je dan ook nodig hebt. Een reislader voor je laptop of fietsaccu is precies dat.
We hopen dat we jullie iets meer inzicht hebben gegeven in de terminologie en wat die betekent.
Wil je iets met elektriciteit en je kende dit soort informatie niet, dan is het waarschijnlijk beter dat je die klus uitbesteed. Er zijn al heel wat campers afgebrand door geknoei met stroom. Wil je een apparaat van 2000 Watt op je inverter aansluiten, besef dan dat jouw huishoud batterij uiteindelijk die 2000 watt moet produceren. Je weet nu hoe je het bijbehorende Ampèrage daarbij moet berekenen: 2000/12 = 167 Ampère! Checkt u even de dikte van uw kabel?
Overig
Natuurlijk kennen we de andere elektriciteitsopwekkers: je dieselmotor een tijd aan laten staan om je accu’s met de dynamo op te laden, generatoren, windmolens en efoy’s. De laatste twee zijn zeker een optie, maar wij weten daar te weinig van af en het zijn ‘specials’ wat ons betreft. Zeker niet voor de grote massa. Generatoren en opladen met de motor behandelen we niet. We vinden dat vervuilend en verstorend. Je maakt je buren er niet blij mee. En als je altijd alleen staat, nou den hebben we het hierbij benoemd…
We hebben zoals altijd ons best gedaan om een en ander zo correct mogelijk te verwoorden. Wij zijn echter geen elektriciens. Aanvullingen? opmerkingen? mail ons op camper AT no-mad PUNT nl
Als je iets aan onze informatie gehad, zouden we het zéér waarderen als je dat wilt vermelden op je site of social media (liefst natuurlijk met een link naar deze pagina:)
Als je je abonneert, krijg je per email bericht van nieuwe posts en je dingt automatisch mee als we winacties kunnen organiseren. Kost je niets en levert misschien nog wat op :). En het mes snijdt aan twee kanten: door je te abonneren hebben wij een sterkere positie om acties te organiseren.
Heb je zelf een blog en wil je links uitruilen? Laat het ons weten!
