Gasveiligheid: ook afhankelijk van je gedrag

Gasgevaar: flessengas en narcosegas

Hoe te handelen in het geval van gasgevaar. In ons vorige blog gingen we in op gas alarm systemen. Daarin maakten we onderscheid in flessengas en narcosegas. In het kader van camperveiligheid gaan we in op hoe je veilig te gedragen met betrekking tot gas. Best Practices noemen ze dat in het bedrijfsleven. In het eerste deel behandelen we gedrag met betrekking tot flessengas (Propaan, Butaan en LPG) en in het tweede gedeelte komen we terug op Narcosegas.

Flessengas

Gasveiligheid – Flessengas aansluiten

Natuurlijk rook je nooit bij het aansluiten of verwisselen van gasflessen. Ook geen open vuur in de buurt svp. Gas en open vuur gaan niet zo goed samen.
Draai de gaskraan altijd met de hand open en dicht. Gebruik nooit gereedschap of geweld om een gaskraan open- of los te draaien.

Gasveiligheid – Flessengas afsluiten tijdens rijden?

Mag je met de camper rijden terwijl de koelkast of kachel op gas brandt?
Een koelkast op gas koelt beter dan op 12 Volt. Toch is het beter om de koelkast op 12 volt te zetten tijdens het rijden (gebeurt automatisch bij AES koelkasten). Zonder passende maatregelen zouden bij een ongeluk de gevolgen niet te overzien zijn. Het zelfde geldt uiteraard voor de gaskachel.

Moet de gasfles dus dichtgedraaid worden?

Als je geen automatische gasstop hebt: ja! Zo´n crashsensor sluit de gastoevoer af in geval van een ongeluk. Deze gasstop dient uiteraard vakkundig geïnstalleerd te zijn. Hiervoor bestaat Europese regelgeving en alle campers van na januari 2007 horen te voldoen aan deze wetgeving. Het probleem bestaat dus alleen als je een camper hebt van voor die datum, die niet is voorzien van een gasstop. Een crashsensor is overigens niet het zelfde als een slangbreukbeveiliging.

Volstaat het dichtzetten van de gaskranen in het keukenkastje dan niet?

Niet tijdens het rijden en zonder gasstop. Bij een ongeluk kan de gasleiding kapot gaan.
Rijden met de koelkast op gas kan met gasstop dus zonder problemen. Maar bij tankstations of op veerboten geldt een verbod op open vuur. Voor het binnenrijden van tankstation of schip zal de gasvlam uit moeten. Het verdient daarom de voorkeur om de koelkast toch maar tijdens het rijden op 12 volt te laten werken.
Het zelfde geld voor campers met een LPG installatie. Belangrijk is dat als je gas gaat tanken, dat je koelkast UIT is, want bij het afkoppelen komt er gas vrij uit de vuilslang. Als dat gas bij een vlam komt heb je de poppen aan het dansen!

Waar dienen die afsluiters in het keukenkastje dan voor?

Als je de gasfles afsluit, worden alle toestellen tegelijkertijd van het gas afgesloten. Met deze afsluiters kun je dus apart de koelkast, het fornuis of de verwarming afsluiten. Je kunt ze natuurlijk ook allemaal tegelijk afsluiten. Handig als je een lege gasfles moet verwisselen. Je sluit de afsluiters, hangt de nieuwe fles aan en de afsluiters kunnen weer open. Zo weet je zeker dat je camper niet vol gas staat na het omwisselen.

Gasveiligheid – Als het misgaat met flessengas

Gaslek/Gasalarm

doe onmiddellijk alle gasafsluiters (keukenkastje) dicht (je weet ten slotte niet meteen om welk gas het alarm afgaat).
check of er geen louche types om je camper lopen (zie narcosegas)
Geen boeven? Sliep je al? Als je slaapt ruik je minder goed. Zet dus een raam open en haal diep adem, zodat je snel wakker wordt en beter kunt ruiken
Ruik je gas? Dan heb je mogelijk een gaslek. Check of alle gaspitten dicht zijn. Ruik in het keukenkastje. Ruik je niets, dan kan het een lek bij de koelkast of de verwarming zijn.
Zet alle ramen en deuren open.
Uiteraard geen vuur maken.
Controleer de fles en leidingen in de gaskast (met zeepsop).
Geen lek? Check dan alle leidingen apart door de betreffende afsluiter te openen. Loop ze één voor één na met je neus en wat zeepsop.
Nog geen lek gevonden? Open alle afsluiters (maar maak geen vuur). Wacht een tijd en speur naar gaslucht. Nog steeds geen gaslucht? Dan was het waarschijnlijk vals alarm.
Wel gaslucht? Sluit alles af en ga naar een installateur om het systeem te laten checken en repareren.
Ruik je nog steeds niets, dan is er nog steeds Gasgevaar: Mogelijk betreft het CO of CO2 gas. Zet dan ramen en deuren open, ga naar buiten en haal zo nodig hulp.

Gasbrand

In geval van brand moet je -als het kan- zo snel mogelijk de gaskraan dichtdraaien.
Is het een beginnend brandje, dan kun je deze misschien nog met een brandblusser of branddeken bestrijden.
Is het een grotere brand, handel dan PAMAN (zie verderop). Ga niet tegen beter weten in spullen uit de camper redden. Red eerst jezelf zodat je anderen kunt redden.
Sluit als het kan de gasfles af en koppel deze af. Verwijder de gasflessen en leg ze op een veilige afstand.
Is afsluiten / verwijderen niet meer mogelijk, koel ze dan zo mogelijk vanaf een veilige afstand met water. Houd omstanders op een afstand. Wees beducht voor ontploffingen.
Laat de brandweer de rest doen.

Preventief handelen rond flessengas

Laat in ieder geval je gasinstallatie regelmatig keuren en vervang de rubber slangen en de gasdrukregelaar regelmatig. Pleeg ook onderhoud (of laat dit doen) aan de verschillende branders. Wat zegt u? U gebruikt de camper weinig? Maakt niks uit: “rust roest” en “wat staat vergaat”. U gebruikt uw camper intensief? Dan is in ieder geval een tweejaarlijkse onderhoudsbeurt wel zo verstandig. Wellicht kan deze tegelijk met de jaarlijkse APK uitgevoerd worden.

Wat houdt zo’n onderhoudsbeurt in?

Branders schoonmaken en gasleiding op lekkage controleren
Bevestiging van gas- en elektrische leidingen
Controle rubber gasslangen
Controle elektra en randaarde

Gasveiligheid – Narcosegas

We hebben het in ons vorige artikel al gezegd: het gebruik van narcosegas lijkt een broodje aap. Te duur, te veel gas nodig om je knock out te krijgen, met gasmaskers naar binnen. Toch komen er regelmatig berichten in het nieuws van overvallen waar ‘op zeker’ narcosegas gebruikt zou zijn. Dat hoor je trouwens vaker als het om vrachtwagens gaat. Een vrachtwagencabine heeft ook een veel kleinere inhoud dan een camper. Maar ja, voorkomen is beter dan genezen, dus wat kun je er eventueel tegen doen. De hardware hebben we de vorige keer al besproken.

EDIT: In 2019 zijn er verschillende berichten in tijdschriften en camperbladen geweest over berovingen met gebruikmaking van gas. In die artikelen worden ook politiebronnen geciteerd die zeggen dat deze werkwijze “niet gebruikelijk, maar ook niet zeldzaam” is. In sommige gevallen waren ook honden in de camper aanwezig, die niet zijn aangeslagen tijdens de inbraak.

Preventief handelen inzake narcosegas

Aan een narcosegas aanval doe je in principe niet veel. Die gebeurt of gebeurt niet, Maar je kunt wel meer doen tegen gasavevaar dan allen een alarm plaatsen. Een aantal van de volgende tips zijn ook handig bij overstroming en bosbranden:

Zet het gasalarm altijd ‘s-nachts aan (in ieder geval als je niet op een camping of bewaakte camperplaats overnacht. Gasalarmen willen nog wel eens ‘vals positief’ afgaan (door andere ‘gassen’) en daar zijn je campingbuurtjes NIET blij mee….). Als je multigas alarm uitstaat, kan het ook niet reageren op narcosegassen…
Parkeer waar mogelijk altijd met de neus van je camper naar een uitweg. Zeker als je ‘vrij’ staat. Je kunt dan meteen wegrijden.
Plaats je keggen altijd aan de achterzijde van je wielen. Je kunt dan meteen wegrijden. Vergeet die keggen maar, die zijn vervangbaar.
Als je automatische stutten hebt, zorg dan dat die van binnenuit te bedienen zijn. Als je vaste stutten gebruikt kun je overigens vaak ook meteen wegrijden. Die klappen namelijk om, maar slepen dan wel over de weg. Boeien!
Draai de luifel altijd ‘s-avonds in. Als je plots weg moet, sleep je die in ieder geval niet aan de zijkant met je mee.
Sta je aan stroom, dan breekt die elektriciteitsdraad vanzelf wel als je wegrijdt of hij trekt los uit de aansluiting aan je camper of aan de paal.
Maak afspraken. Maak een plan en oefen dergelijke situaties regelmatig. Iedereen in de camper weet dan wat zijn/haar rol is en wat te doen bij zo’n situatie. Dat geldt natuurlijk ook bij lekkage van flessengas. Wees voorbereid!

Als het alarm afgaat

Doe onmiddellijk alle gasafsluiters (keukenkastje) dicht (je weet ten slotte niet meteen om welk gas het alarm afgaat).
Open je dakluiken (frisse lucht).
Check of er geen louche types om je camper lopen (narcosegas).
Geen louche types? Open alle ramen en deuren om goed te ventileren.
Zoek de oorzaak van het alarm.

Ik zie wel louche types

Doe dan uiteraard geen laag raam of deur open, maar een dakraam en haal goed adem. Alle deuren zijn natuurlijk altijd ‘s-nachts op slot.
Bel 112 en roep luid dat de politie is gewaarschuwd. Hang niet op, laat de lijn open zodat de dispatcher kan horen wat er voorvalt. Zet de telefoon op speaker! Sta je wel op een camping of CP, bel met een andere telefoon ook de eigenaar/de contactpersoon en vraag om hulp.

Sta je vrij?

Je zult dan moeten kiezen: niets doen en het gevaar lopen alsnog beroofd worden of motor starten en wegrijden. Bedenk: als ze vuurwapens hadden, zouden ze dat narcosegas niet hoeven te gebruiken. Wegrijden is dus zeker een optie, maar natuurlijk alleen als je nog niet bedwelmd bent. Je staat met je kar al richting uitweg. Zet je groot licht aan om de overvallers te verblinden en zelf goed de weg te kunnen zien. Claxonneer voortdurend. Staat de auto van de overvallers in de weg? Zet die maar lekker gewoon even opzij met je kar, want die van jou is veel groter… Blikschade is reparabel. Vertel aan de 112 dispatcher wat er gebeurt, waar je bent en waar je heengaat. Hou de lijn open. Zet je cabineventilatie hard aan. Dit blaast verse lucht naar binnen. Zodra je de boeven achter je gelaten hebt, kun je alle ramen openen. Rij door naar een politiepost of een plek waar veel publiek op de been is. Een tankstation of zo.

Wat betekent PAMAN?

PAMAN(ABBS) is een ezelsbruggetje voor de volgorde van handelen bij hulpverlening.

P= Persoonlijke veiligheid.
A= Attenderen (anderen)
M= Markeren (plek)
A= Alarmeren (112)
N= Noodzakelijke eerste hulp
A= Ademhaling
B= Bloeding
B= Brandwonden
S= Shock

Oftewel: Eerst voor je eigen veiligheid zorgen (anders kun je immers anderen niet helpen). Daarna anderen attenderen op het gevaar. Vervolgens zorgen dat het gevaar zichtbaar wordt voor anderen (en zorgen dat de plek gevonden kan worden door hulpverleners). Dan hulpverleners alarmeren (112, eigenaar camping, “is er een dokter aanwezig”, etc.) en eerste hulp verlenen aan slachtoffers.
Daarbij eerst naar ademhaling kijken (eventueel mond-op-mond), dan eventuele bloedingen stelpen, daarna eventuele brandwonden koelen en shock voorkomen.
Doe niet alles zelf maar delegeer: JIJ waarschuw anderen, JIJ bel 112 NU, JIJ haal een verbandkist, etc.

Verantwoording

Voor dit artikel is informatie uit zeer veel bronnen samengevoegd. Vaak werd slechts één maatregel uit het gehele artikel overgenomen. Een aantal handelingen komen voort uit wettelijke verplichting. De meeste handelingen uit ‘common sense’. Wat ons betreft: geef voorrang aan preventie en spreek met elkaar af wat te doen als… Dan ben je al een heel eind op weg 🙂

Vond je dit artikel nuttig? Heb je op- of aanmerkingen? Heb je andere ideeën, aanvullingen of verbeteringen? Laat het ons weten!

Heb je iets aan onze informatie gehad?
Dan zouden we het zéér waarderen als je dat wilt vermelden op je site of social media (liefst natuurlijk met een link naar deze pagina:)
Wil je weten wie wij zijn en wat we doen? Lees dan Over ons. We waarderen het enorm als je je abonneert. Kost niets, je krijgt bericht van nieuwe posts en je dingt automatisch mee als we winacties kunnen organiseren.